ممکن است کودکی قادر به تلفظ صحیح حرف ق به تنهایی باشد ولی در کلمات و جملات این حرف را اشتباه تولید کند.
این کودک اگر که به تازگی زبان باز کرده باشد و یا در سنین بالاتر بدلیل یک اختلال دچار این ناتوانی شده باشد ، توسط یک روانشناس کودک و نوجوان در اصفهان و با روش گفتار درمانی ، درمان خواهد شد.
حتی بزرگسالان هم ممکن است بعلت سکته و یا بیماری پارکینسون و ... برای تلفظ صدای ک نیاز به گفتاردرمانگر داشته باشند.
تکنیک هایی برای آموزش صحیح صدای ق
صدای ق یک صدای انفجاری است که با انفجار لحظه ای و در عقب زبان تولید می شود و سن ظهور صدای ق ، تا 5 سالگی است.
یکی از مواردی که باید حتما بررسی شود این است که بدانیم کودک بین صدای ق و صدای جایگزینی که تولید می کند تمایز قائل می شود ؟ یعنی اینکه بررسی کنیم کودک از نظر شنیداری متوجه تمایز صدای ق و صدای جایگزین آن است یا نه و بعد از آن تکنیک های گفتار درمانی حرف ق استفاده می شود که معمولا گفتاردرمانگر این مورد را بررسی می کند.
-
تکرار حرف ق
توجه کودک را به دهان خود جلب کنید و سپس از کودک بخواهید صدای ق را تکرار کند. صدای ق را اغراق آمیز تولید کنید و مطمئن شوید که فقط صدا را به صورت تکی بیان می کند.
از یک آینه استفاده کنید
خود و کودکتان جلوی آینه بروید از کودک خود بخواهید در آینه به شما و دهان تان نگاه کند و شما صدای مورد نظر را به طور صحیح تولید کنید و سپس کودک آن را انجام دهد.
این به کودک کمک می کند و این امکان را می دهد که کودک تلاش کند لب ، زبان و دهان خود را به موازات فاصله نگه دارد .
-
استفاده از چوب بستنی برای تلفظ صحیح حرف ق
برای این کار چوب بستنی را داخل دهان کودک میگذاریم و عقب میبریم، البته خیلی آرام و با احتیاط این کار را انجام میدهیم؛ چون اگر آنرا ناگهان داخل دهان بگذاریم، کودک دچار حالت تهوع میشود و ممکن است اجازه ندهد دوباره شما برای آموزش حرف ق چوب بستنی را داخل دهانش بگذارید و تا انتهای زبان ببریم.
به او بگویید: " دا " را تکرار کند. وقتی بچه میخواهد بگوید دا قسمت عقب زبان بالا میرود و تبدیل به ق میشود.
-
فلش کارت
صدای ق و صدای گ شبیه هم اند و معمولا بچه‌ها اشتباه به جای هم به کار میبرند. برای جلوگیری از اشتباه میتوانیم از فلش کارت استفاده کنیم. صدای ق و صدای گ را روی دوتا فلش کارت جداگانه مینویسیم و از کودک میخواهیم به هنگام شنیدن صدای ق یا گ فلش کارت مرتبط با آن را نشان دهد تا متوجه شود این دو تا صداهای مستقل هستند.
برای هر صدا نیاز نیست فلش کارت درست کنید اما برای صداهایی که کودک آن ها را با هم اشتباه میگیرد میتوان از فلش کارت استفاده کرد.
هجای حرف ق
زمانی که کودک تلفظ صدای ق را آموخت سراغ آموزش هجا یعنی قِ، قُ، قَ، قی، قو، قا می رویم و هر کدام از هجاها را در زمان های که کودک توان و حوصله دارد به او در قالب بازی، کاردستی و… آموزش می دهیم.
- از او بخواهید دهانش را کاملا باز کند و سپس هجای قا را تولید کند. دهان باید تا حداکثر میزان ممکن باز شود و سپس صدا تولید گردد.
- اگر بعد از باز کردن اغراق آمیز دهان، باز هم بجای قا صدای گا را تولید کرد قاشقک یا آبسلانگ را روی قسمت میانی و خلفی زبان قرار داده و مانع از تولید صدای گ شوید. در این حالت در هنگام تولید هجای قا براحتی صدای ق را خواهید شنید.
- اگر در هنگام تلاش برای تولید صدای ق به کودک احساس تهوع دست می دهد حتما باید زیر نظر یک متخصص گفتاردرمانی تحریکات حسی برای رفع حساسیت مفرط دهانش دریافت کند.
- اگر علیرغم این اقدامات کودک باز هم موفق به تولید صدای ق نشد، از او بخواهید صدای ق را به صورت سایشی تولید کند(شبیه به غ در عربی). به او الگو بدهید تا تکرار کند. غرغره کردن آب در گلو نیز به ایجاد توانایی تولید این صدا کمک میکند.
تذکر: همیشه اصلاح صدای ق را از هجاهای قا و قَ شروع کنید و در صورت موفقیت، سایر هجاها را در برنامه درمانی بگنجانید.
ما در کلینیک مشاوره مهر خانواده با داشتن بهترین روانشناس کودک و نوجوان در اصفهان ، برای بهبود این مشکل در کنار شما اصفهانی های عزیز هستیم.
